Osiągnięcia Komisji Petycji w kadencji parlamentarnej 2014–2019 i wyzwania na przyszłość

W kadencji parlamentarnej 2014–2019 Unia Europejska (a w szczególności Parlament Europejski za pośrednictwem Komisji Petycji (PETI)) nadal zapewniała obywatelom prawo do składania petycji w PE w celu zgłaszania problemów i obaw, i domagała się podjęcia środków zaradczych i działań w obszarach należących do kompetencji UE przez mobilizowanie instytucji i państw członkowskich zarówno w sprawach żywo omawianych w debatach politycznych, jak i w kwestiach „osieroconych” czy „uśpionych”. Chcąc lepiej obsługiwać obywateli UE, komisja PETI wprowadziła internetowy portal petycji, aby ułatwić składanie petycji, zwiększyć interakcję i rozszerzyć usługi informacyjne. Przyjęła nowe, zaktualizowane wytyczne, by ułatwić rozpatrywanie petycji i proces decyzyjny w komisji. Doprowadziła także do przyjęcia pewnych pozytywnych zmian w Regulaminie PE. Zacieśniono i udoskonalono współpracę z innymi komisjami PE, w tym dzięki utworzeniu sieci ds. petycji. Po raz pierwszy komisja PETI utworzyła specjalną grupę roboczą (ds. dobra dziecka), która przeanalizowała szereg petycji dotyczących praw dziecka i przygotowała zalecenia dla komisji PETI. Komisja PETI utrzymywała dobre stosunki robocze z Komisją Europejską, Radą, państwami członkowskimi i Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Współpracowała ściśle ze służbami PE, w szczególności z Wydziałem Prawnym, oraz znacząco zwiększyła wykorzystanie wiedzy specjalistycznej Departamentu Tematycznego ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych (na potrzeby studiów i warsztatów) oraz EPRS. Ponadto podczas kadencji 2014–2019 zorganizowała dużą liczbę wysłuchań publicznych. Jednocześnie zakres działań komisji PETI w Parlamencie utrzymano zasadniczo na stałym poziomie, jeśli porównać liczbę sprawozdań, opinii, pytań wymagających odpowiedzi ustnej, rezolucji i misji informacyjnych w kadencji 2014–2019 z kadencją 2009–2014 (zob. załącznik I). Tak jak w przeszłości komisja PETI przeanalizowała wiele petycji dotyczących wszystkich obszarów działań UE: praw podstawowych, migracji, prawa do składania petycji, obywatelstwa, swobodnego przepływu, dyskryminacji, europejskiej inicjatywy obywatelskiej, praw dziecka, ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt, niepełnosprawności, polityki społecznej i zatrudnienia, brexitu, lepszego stanowienia prawa i stosowania prawa Unii, otwartości, przejrzystości, dostępu do dokumentów oraz konfliktów interesów, a także umów międzynarodowych. Komisja PETI zajmowała się także bardzo szczegółowymi kwestiami, np. prawem hipotecznym i ryzykownymi instrumentami finansowymi. Komisja PETI odgrywa ważną rolę w wykrywaniu naruszeń praw osób niepełnosprawnych (tak zwaną „rolę ochronną” w unijnych ramach ustanowionych w celu wdrożenia Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych na szczeblu UE i państw członkowskich), dlatego poświęciła dużo uwagi tematowi niepełnosprawności. Porównanie danych statystycznych dotyczących petycji w 2014 r. z danymi z 2018 r. pokazuje, że liczba składanych petycji spadła w ciągu kadencji o ponad połowę, prawdopodobnie m.in. ze względu na wprowadzenie portalu internetowego. Niemcy, Hiszpania i Włochy nadal zajmują pierwsze miejsca wśród państw, których dotyczy petycja, i narodowości osób składających petycję; odnoszące się do nich wartości procentowe utrzymywały się na stabilnym poziomie w czasie kadencji, a łączna liczba petycji z tych państw przekroczyła 50 % liczby petycji złożonych w całej UE. Główne tematy petycji obejmowały: prawa podstawowe i sprawiedliwość, ochronę środowiska oraz zdrowie. W danych dotyczących przyjmowania decyzji i statusu petycji odnotowano tylko umiarkowane różnice; zmienił się format składanych petycji: z wiadomości elektronicznych na wykorzystanie portalu internetowego (zob. załącznik II).