Grupy interesu a przejrzystość 

Parlament Europejski szerzy zasady przejrzystości i etyki w działalności lobbystycznej. Tak jak Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska korzysta ze wspólnego rejestru służącego przejrzystości, by nadzorować działania grup interesu. Ponadto posłowie i posłanki informują o kontaktach z tymi grupami.

Rejestr służący przejrzystości to internetowa baza danych o grupach i organizacjach, które próbują wpływać na kształtowanie lub wdrażanie polityki i prawa Unii. Ma pokazywać, jakie interesy są reprezentowane na szczeblu Unii i w czyim imieniu, a także jakie zasoby finansowe i ludzkie przeznacza się na te działania.

Dlaczego dialog instytucji unijnych z grupami interesu jest ważny?

Instytucje unijne współpracują z wieloma grupami i organizacjami, które reprezentują określone interesy i prowadzą lobbying. To zgodna z prawem, wręcz niezbędna część procesu decyzyjnego. Dzięki temu Unia może wychodzić naprzeciw potrzebom obywatelek i obywateli.

Grupy interesu przekazują Parlamentowi informacje i wiedzę specjalistyczną w wielu dziedzinach, takich jak gospodarka, społeczeństwo, środowisko czy nauka. Mogą odgrywać kluczową rolę w otwartym, pluralistycznym dialogu, na którym opiera się system demokratyczny.

Traktat o Unii Europejskiej reguluje stosunki między instytucjami europejskimi oraz przywódcami i przywódczyniami politycznymi a społeczeństwem obywatelskim i stowarzyszeniami przedstawicielskimi, aby były bardziej przejrzyste i etyczne.

Instytucje umożliwiają obywatelom i obywatelkom oraz stowarzyszeniom przedstawicielskim wyrażanie opinii i publiczną wymianę poglądów we wszystkich obszarach działania Unii. Prowadzą także otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim.

(art. 11 Traktatu o Unii Europejskiej)

Rejestr służący przejrzystości

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska korzystają ze wspólnego rejestru służącego przejrzystości, co pokazuje, jak ważne są dla nich otwartość i transparentność.

Rejestr służący przejrzystości zawiera informacje o działaniach grup interesu w instytucjach unijnych oraz dane statystyczne dotyczące wszystkich zarejestrowanych podmiotów.

Przedstawicieli i przedstawicielki grup interesu zachęca się do dobrowolnej rejestracji, jeżeli działalność tych grup wpływa na kształtowanie i realizację polityki oraz procesy decyzyjne w instytucjach Unii. W każdej instytucji obowiązują jednak oddzielne przepisy, które zaostrzają ogólne ramy prawne, w związku z czym czasem taka rejestracja jest konieczna, by grupa interesu mogła uczestniczyć w określonych działaniach. Ponadto wszystkie zarejestrowane podmioty muszą przestrzegać kodeksu postępowania rejestrujących się podmiotów. Informacje o przepisach i innych środkach dotyczących przejrzystości obowiązujących w poszczególnych instytucjach można znaleźć tutaj:

Rejestracja jest konieczna między innymi, by uzyskać przepustkę umożliwiającą wstęp do Parlamentu Europejskiego. Osoba reprezentująca grupę interesu może ubiegać się o przepustkę wyłącznie przez internet.

Ponadto taka osoba musi się zarejestrować, jeżeli chce przemawiać podczas publicznych wysłuchań komisji oraz wspierać działania międzypartyjnych i nieformalnych grup parlamentarnych lub w nich uczestniczyć. Dodatkowe środki mają zagwarantować, że zarejestrowane podmioty będą mogły bez trudu otrzymywać powiadomienia o działaniach komisji, współorganizować wydarzenia i ubiegać się o patronat przewodniczącej lub przewodniczącego Parlamentu.

W porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości oraz oświadczeniu politycznym w tej sprawie określono, o jakich działaniach związanych z reprezentowaniem grup interesu i działalnością lobbystyczną będzie informował rejestr i jakich informacji muszą dostarczyć rejestrujące się podmioty. Zawarto tam również kodeks postępowania rejestrujących się podmiotów oraz procedurę skarg dotyczących zarejestrowanych organizacji.

Rejestr służący przejrzystości jest prowadzony wspólnie przez Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską. O wdrażaniu porozumienia decyduje zarząd sekretariatów generalnych tych instytucji, a wspólny sekretariat złożony z urzędników i urzędniczek każdej z nich prowadzi rejestr na co dzień. Ze sprawozdaniami rocznymi można zapoznać się poniżej:

Więcej o negocjacjach między Parlamentem, Radą a Komisją, które doprowadziły do zawarcia porozumienia, dowiesz się na tej stronie.

Przejrzystość kontaktów z osobami reprezentującymi grupy interesu i państwa spoza Unii

Publikacja zaplanowanych spotkań

Każdy poseł i każda posłanka mają obowiązek informować w internecie o zaplanowanych spotkaniach z osobami, które reprezentują grupy interesu objęte porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie rejestru służącego przejrzystości lub organy publiczne państw spoza Unii.

Chodzi tu zatem o każde spotkanie – na żywo lub zdalne – związane z działalnością parlamentarną (sprawozdaniem, opinią, rezolucją, debatą plenarną lub sprawą bieżącą), które ma umożliwić wywarcie wpływu na politykę lub proces decyzyjny instytucji europejskich.

Obowiązek informowania o spotkaniach dotyczy także spotkań, na których posła bądź posłankę reprezentują asystenci parlamentarni.

Informacje na temat spotkań są publikowane na stronach profilowych posłów i posłanek.

Dodatkowe informacje:  Kodeks postępowania posłów do Parlamentu Europejskiego w zakresie uczciwości i przejrzystości:Artykuł 7 – Publikacja decyzji.

Wykaz podmiotów, od których sprawozdawca otrzymał informacje

Sprawozdawcy i sprawozdawczynie, w tym komisji opiniodawczej, mają obowiązek załączać do swoich sprawozdań lub opinii wykaz podmiotów lub osób, od których otrzymali uwagi dotyczące danego tematu.

Taki wykaz ukazuje przekrój wiedzy specjalistycznej i opinii, o które dana osoba poprosiła i które przyjęła lub częściowo wzięła pod uwagę. Wykaz publikuje się razem ze sprawozdaniem po jego przyjęciu w komisji. Dzięki temu przed ostatecznym głosowaniem w Parlamencie można sprawdzić, z czyimi opiniami się zapoznano.

Publikacja wykazu jest niezależna od publikowania informacji o spotkaniach z osobami reprezentującymi grupy interesu. Pozwala jednak sprawozdawcy lub sprawozdawczyni uzupełnić oświadczenia o takich spotkaniach.

Oświadczenie o wsparciu dla zespołów międzypartyjnych i innych nieformalnych grup

Zespoły międzypartyjne to nieformalne grupy, które posłowie i posłanki tworzą, by wymieniać się poglądami na określone tematy między sobą i ze społeczeństwem obywatelskim.

Wyłącznie grupy interesu wpisane do rejestru służącego przejrzystości mogą uczestniczyć w działaniach zespołów międzypartyjnych lub innych nieformalnych grup na terenie Parlamentu, oferować im wsparcie lub współorganizować ich wydarzenia.

Osoby przewodniczące zespołom międzypartyjnym mają obowiązek składania corocznych oświadczeń dotyczących wszelkiego otrzymanego wsparcia, czy to w formie pieniężnej, czy niepieniężnej (np. wykonywanie prac sekretarskich). Oświadczenia te należy co roku aktualizować. Wszystkie takie oświadczenia oraz lista członków i członkiń każdego zespołu międzypartyjnego są dostępne pod adresem internetowym podanym poniżej (zob. punkt „Dodatkowe informacje”).

Osoby należące do nieformalnych grup muszą również zadeklarować w oświadczeniu o interesach prywatnych – do końca następnego miesiąca – wszelkie wsparcie otrzymane w imieniu grupy, zarówno pieniężne, jak i niepieniężne.

Dodatkowe informacje:  Regulamin:Artykuł 35 – Zespoły międzypartyjne i art. 35a – Nieoficjalne grupy; Intergrupy w Parlamencie Europejskim.

Kontakty personelu z osobami reprezentującymi grupy interesu

Pracownicy Parlamentu, podobnie jak wszyscy urzędnicy służby cywilnej UE, są zobowiązani do zachowania niezależności osobistej i zawodowej.

Ze względu na swoje stanowisko muszą zachowywać niezawisłość i przestrzegać zasady rzetelności zgodnie z regulaminem pracowniczym.

W tym celu opracowano zalecenia praktyczne dotyczące kontaktów urzędników publicznych z przedstawicielami grup interesu.